De jaren dat de geldpers werd aangezet en er nieuwe bankbiljetten, echt geld, werden gedrukt, is vandaag de dag niet meer aan de orde. Dit gebeurd alleen nog om oude versleten bankbiljetten te vervangen door nieuwe biljetten. Toch is er vandaag de dag zeer zeker nog sprake van geldcreatie. Meer zelfs dan dat dit in het verleden het geval was.
Geldcreatie gebeurd nu door commerciële banken en hierbij spelen de Europese Centrale Bank en de nationale banken een grote rol.
Hoe wordt er geld in omloop gebracht?
Geldcreatie vindt plaats door het verstrekken van leningen. Stel je leent 100.000€ van een bank, dan wordt er 100.000€ in omloop gebracht. Het geld wordt bijgeschreven op jouw bankrekening en de bank neemt in zijn boeken op, dat jij een schuld hebt bij die bank. Er is in dit geval sprake van giraal geld.
Het chartale geld in de vorm van bankbiljetten komt hier niet aan te pas. Dit is een totaal andere vorm van geld creëren, dan dat we pak hem beet 30 of 40 jaar geleden zagen. Je kan wel zeggen dat het op deze manier eenvoudiger is om nieuw geld in omloop te brengen.
Het gaat om honderden miljarden Euro`s per jaar. In 2020 is er weer een nieuw opkoopprogramma van maar liefst 750 miljard euro aangekondigd. Dit laat zien dat het om gigantisch grote bedragen gaat.
De rol van staatsobligaties
Hetzelfde gebeurd met overheden. Indien een overheid geld nodig heeft, dan geven zij obligaties uit om dit geld op te halen.
Deze staatsobligaties worden op grote schaal aangekocht door banken en institutionele beleggers.
Sinds de bankencrisis is de ECB begonnen met het opkopen van deze staatsobligaties van banken. Dit verschaft banken meer ruimte om nieuwe leningen te verstrekken.
Kapitaaleisen voor banken
Banken zijn gebonden aan bepaalde regels met betrekking tot het bedrag van leningen dat zij mogen verstrekken. Door het opkopen van de schulden, ontstaat er ruimte voor banken binnen deze regelgeving.
Banken dienen namelijk eigen vermogen aan te houden ter afdekking van het risico dat zij lopen met het verstrekken van leningen. Zij kunnen dus niet onbeperkt leningen verstrekken.
Banken verdienen het meeste geld met het verstrekken van leningen. Meer dan dat zij verdienen aan bankrekeningen.
Stimuleren van de economie
Het doel van deze vorm van geldcreatie is om de economie te stimuleren. Oorspronkelijk wat het plan om met het opkopen van schulden te stoppen. Tot het moment dat de corona crisis uitbrak en de economie wel wat hulp kon gebruiken.
Het op deze manier stimuleren van de economie wordt niet door iedereen gezien als een goed instrument. Met name Duitsland en Nederland hebben zich hiertegen verzet. Zij zijn er niet van overtuigd dat monetair beleid op deze manier de economie stimuleert. In de tweede kamer hebben dan ook heftige discussies plaatsgevonden.
En terecht. In mijn optiek wordt dit beleid op grond van geldcreatie te eenvoudig ingezet. De vraag is maar in hoeverre de reële economie hiervan profiteert. Uiteindelijk dienen landen de discipline van een sluitend begrotingsbeleid te bezitten.
Het belang van een “gezonde” inflatie
Het gevolg van geldcreatie is een stijgende inflatie. Door economen wordt over het algemeen enige vorm van inflatie als iets goeds gezien. De inflatie dient niet te hoog te zijn maar ook niet te laag. Een hoge inflatie zorgt voor een zwakke munt.
Daarnaast veroorzaakt het veel onrust, zoals je bij vreemde valuta wel eens ziet gebeuren. Zo ga je geen groot bedrag overmaken naar het buitenland, wanneer de inflatie hoog is.
Een lage inflatie, of zelfs deflatie, zorgt ervoor dat mensen voorzichtig worden met het uitgeven van hun geld. Indien je op dit moment weet, dat iets wat je wilt kopen over een aantal jaren duurder zal zijn, dan is het beter om het nu te kopen. Dit zorgt ervoor dat er meer geld wordt uitgegeven.
Verwacht je dat iets goedkoper wordt, dan ga je de aankoop uitstellen. Wil je bijvoorbeeld nieuwe kleding kopen, maar weet je dat deze kleding over een week in de uitverkoop gaat, dan ga je wachten met jouw aankoop.
Goedkoop lenen door inflatie
Voor bedrijven is enige vorm van inflatie ook interessant. Stel dat je een miljoen leent, wat je over 10 jaar dient terug te betalen. De inflatie zorgt er dan voor dat dit miljoen over 10 jaar eigenlijk minder waard is dan dat het nu is. Dit maakt het eenvoudiger om de lening over 10 jaar af te lossen, waardoor het weer interessant wordt als bedrijf zijnde, om nu te investeren. Zeker als je daarnaast de lage rente in ogenschouw neemt, wordt lenen wel erg goedkoop.
Er wordt regelmatig onderzocht waarom mensen geld lenen. Een van de redenen hiervoor is omdat het goedkoop is.
Hoe lang kan dit beleid doorgaan?
Het monetaire beleid wat op dit moment wordt gevoerd kan niet eeuwig doorgaan. Uiteindelijk dienen landen een economische groei te realiseren, zonder ondersteuning van de ECB.
Je kunt eigenlijk wel met zekerheid stellen, dat normaal gesproken de bedragen aan schulden die de ECB koopt, nooit zullen worden terugbetaald. Op het moment dat een schuld dient te worden terugbetaald zal er weer een nieuwe lening worden uitgeschreven.
Echter, indien het totaal aan schulden dermate hoog oploopt en er onzekerheid ontstaan met betrekking tot de kredietwaardigheid, zal dit terug te zien zijn in een hogere rente.
Met de enorme schuldenberg die wordt opgebouwd, zou dat wel eens een mega probleem kunnen opleveren. Het extra geld in omloop is de afgelopen jaren ten opzichte van voorgaande jaren explosief gestegen. Het is ook interessant om follow the money op dit gebied eens te raadplegen.